Wiślica - najmniejsze miasto z bogatą historią

Wiślica to jedna z najstarszych miejscowości w Polsce, a obecnie najmniejsze w Polsce miasto (503 mieszkańców). Powstała jeszcze przed powstaniem państwa polskiego. Według legendy jej założycielem miał być książę Wiślan Wiślimir, który wraz ze swoim otoczeniem miał przyjąć chrzest w 880 roku. Wspomina o tym tak zwana legenda panońska, czyli Żywot św. Metodego.

Około 990 gród został włączony w obręb państwa Piastów i przez kilka stuleci Wiślica obok Krakowa i Sandomierza była jednym z najważniejszych ośrodków administracyjnych w Małopolsce. Tak też było po zdobyciu przez Łokietka korony polskiej po rozbiciu dzielnicowym kiedy Wiślica znów stała się jednym z najważniejszych ośrodków królestwa. Przed 1326 uzyskała prawa miejskie. Odbywały się tu zjazdy rycerstwa małopolskiego oraz ogólnopolskiego oraz wiele ważnych historycznych wydarzeń. W 1347 król Kazimierz Wielki zatwierdził tu statuty wiślickie, a w latach 60. XIV wieku wzniósł niewielki zamek i otoczył miasto obronnym murem z trzema bramami (Buską, Krakowską i Zamkową). Ufundował także trzecią i zachowaną do dzisiaj kolegiatę wiślicką. Upadek miejscowości rozpoczął się w XVII wieku, w czasie potopu szwedzkiego.

Najcenniejsze i najciekawsze miejsce to Kolegiata p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny, którą zaczęto budować ok. połowy XIV w. Wnętrze zdobią gotyckie sklepienia krzyżowo-żebrowe i ostrołukowe, oparte na trzech filarach na środku bazyliki. Jest to najstarszy i największy kościół dwunawowy w Polsce. Nad południowym wejściem do świątyni umieszczona jest płaskorzeźba, przedstawiająca Kazimierza Wielkiego z modelem kolegiaty, klęczącego przed Madonną z Dzieciątkiem. Na ścianach widoczne są polichromia rusko-bizantyjskie z końca XIV w. W ołtarzu głównym umieszczona jest wczesnogotycka (ok.1300 r.) kamienna rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem tzw. Łokietkowej. W podziemiach znajdują się relikty dwóch wcześniejszych romańskich kościołów oraz unikatowa Płyta Orantów, datowana na 1175 r. Z Wiślicą związany jest Jan Długosz, kustosz miejscowej kolegiaty, fundator tzw. Domu Długosza gdzie obecnie znajduje się muzeum. Obok kolegiaty znajduje się dzwonnica z XV w. na której fryzie umieszczone są herby Korony i Litwy, a także szlacheckie: Dębno, Wieniawa, Grzymała, Ogończyk, Pilawa, Nałęcz, Rawicz oraz Poraj.

Foto: Paweł Wieciech

Wiślica