Kościoły na Ziemi Bocheńskiej (VI)

Południowy pas bocheńszczyzny wypełniają kolejne parafie: Trzciana, Kierlikówka, Kamionna, a w nich, wywodzące się z różnych okresów czasu kościoły. Ich przynależność kościelna, to dekanat lipnicki, pod względem administracyjnym położone są zaś w gminie Trzciana. Trzciana (fot. 1)

Trzciana – Kierlikówka - Kamionna
Kiedy podziwiałem już po raz któryś podczas swych wizyt w Trzcianie, harmonijne kształty kościoła p.w. św. Małgorzaty, zatrzymała się w pobliżu ciężarówka, jej kierowca wychylając się z kabiny, spytał, co to za miejscowość?, a gdy odpowiedziałem, dodał, pytam bo taki tu ładny kościół. Zaiste, tak pięknej świątyni pod względem architektonicznym i wkomponowania jej w krajobraz, trudno gdzie indziej znaleźć, patronuje jej już blisko 750 lat Małgorzata z Antiochii, święta męczennica.
Historia parafii w Trzcianie jest dość wczesna, już w II połowie XIII w. powstał tu drewniany kościół i klasztor, gospodarzami ich stali się kanonicy regularni, zwani „Markami”, którym te obiekty sakralne ufundowali im bracia Dzierżykraj i Wysz (Wizon), właściciele okolicznych ziem. Pod koniec XV w. zakonnicy wznoszą w Trzcianie (Libichowa) nowy kościół, lecz ten w 1652 r. w czasie wojen kozackich został zniszczony. W kilka lat później w jego miejsce wzniesiono świątynię murowaną (do roku 1816 w gestii zakonników), którą do naszych czasów już kilkakrotnie rozbudowywano, nadając jej w tym procesie kształty wzorowane na gotyku i renesansie. Bryle kościoła brakowało jednakże wieży, która, a raczej ich dwie, dobudowano w latach 1994 – 2000. One to poprzez swoje neogotyckie kształty (jedna z nich to dzwonnica) uzupełniły sakralną przestrzeń Trzciany wynosząc się ponad falistą okolicę. Zespół ozdobnej roślinności i figura Pana Jezusa Dobrego Pasterza pokryły zaś zbocza skarpy uformowanej od strony Potoku Saneckiego.

Kamienny portal wejścia usytuowany między wieżami prowadzi do trójnawowego wnętrza o założeniach barokowych i klasycystycznych. Ołtarz główny wypełnia Grupa Ukrzyżowania i postaci św. św. Piotra i Pawła, w zwieńczeniu, pod Okiem Opatrzności mieści się obraz z wizerunkiem św. Małgorzaty. Bezpośrednio przed prezbiterium mieszczą się ołtarze boczne, z figurami Serca Jezusowego i Matki Bożej Różańcowej, w nawach bocznych jeszcze dwa inne ołtarze. Przebywając we wnętrzu kościoła warto zwrócić uwagę na cenny zabytek zajmujący miejsce przy prawym bocznym ołtarzu, to kamienna chrzcielnica datowana na 1497 r. (z okresu drugiego kościoła). Ozdobiona bogato ornamentami i herbami kolejnych darczyńców kościoła. (fot. 2 – 9)
Kierlikówka (fot. 10)
Historia parafii w Kierlikówce położonej między Trzciana, a Kamionną, do której należy również wieś Rdzawa, to zaledwie kilka ostatnich lat (od 2002 r., wcześnie parafia Trzciana). Kościół w Kierlikówce stanął jednakże wcześniej, mieszkańcy dwóch wspomnianych wsi zbudowali go w latach 1987 – 1992. W posługę duszpasterską w Kierlikówce i w budowę tu świątyni, wpisuje się postać ks. Władysława Rysia, proboszcza w Trzcianie, usilnie o to zabiegającego.
Kościół w Kierlikówce p.w. Św. Józefa Oblubieńca NMP jest obiektem niewielkim, jednonawowym, o dachu dwuspadowym zwieńczonym wieżyczką. Kościelne dzwony spoczywają na metalowej konstrukcji, w narożniku ogrodzenia przed głównym wejściem. Wystrój wnętrza skromny, jak i sama budowla, ścianę prezbiterium zdobi krzyż i obraz przedstawiający Świętą Rodzinę. Witraże okienne prezentują sceny z życia patrona kościoła. (fot. 11 – 13)

Kamionna
Świątynia w Kamionnej p.w. Najświętszej Marii Panny Królowej Polski, stanęła w 1934 r. wraz z erygowaniem tu parafii. Rówieśnikiem parafii i kościoła jest też cmentarz rozłożony nieopodal. Mimo, iż kościół zbudowany został stosunkowo niedawno to jego bryła nawiązuje do architektury starych, drewnianych kościołów Małopolski. Jest to niewielki kościół o trzech nawach, wzniesiony na konstrukcji szkieletowej, okryty deskami, zarówno z zewnętrznej jak i wewnętrznej strony. Charakterystycznym elementem kościoła jest przysadzista, wysoka wieża o 4 kondygnacjach zwężających się ku górze nakrytych stożkowym dachem. Dla zdążających do kościoła od strony wsi zakrywa ona swą bryłą jego korpus. Dachy nawy i wieży posiadają pokrycia z blachy, na kalenicy dwuspadowych połaci dachu wznosi się neogotycka wieżyczka sygnaturki. W ołtarzu głównym widnieje obraz z wizerunkiem Matki Bożej Królowej Polski, a po jego bokach płaskorzeźby św. Kazimierza Królewicza i św. Stanisława Kostki. Wyposażenie wnętrza jest współczesne i skromne stylowo.

Ten obiekt sakralny został zaprojektowany i wybudowany pod kierunkiem Józefa Mrózka, jest on także twórcą wielu kościelnych sprzętów i obrazów zdobiących kościół. W obejściu kościelnym wznosi się wolno stojąca dzwonnica z prześwitami, jej architektura nawiązującej do starych, izbicowych obiektów, dzwonnica mieści w swym wnętrzu trzy dzwony. Drewniana architektura raz osobliwy krąg okazałych lip, nadają kościołowi mimo zaledwie 65 lat jego trwania, charakter dostojnego sacrum. (fot. 14 – 16)

c.d.n.
Czesław Anioł