Papieskie ścieżki

Pod koniec lat 50-tych XX w., w międzyrzeczu Raby i Stradomki pojawił się młody ksiądz Karol Wojtyła, późniejszy biskup krakowski i papież, Jan Paweł II. W roku 1948 został mianowany wikariuszem w parafii Niegowić, wsi położonej w dolinie Raby, w jej lewobrzeżnej, zachodniej części.

Wydarzenia, które związane były z pobytem niegdysiejszego wikarego, żyją w pamięci i sercach mieszkających tu ludzi i stały się myślą przewodnią wyznaczonego szlaku Niegowić – Jaroszówka – Łapanów. W odróżnieniu od szlaków handlowych i leżących przy nich znanych miejscowości, szlak ten, a raczej ścieżka biegnie uboczami dzisiejszych czasów.

Pamiętane przez Jana Pawła II „ścieżki” w Kobylcu, którymi podążał do Łapanowa, są częścią owego szlaku i ogólnie pogórskiej ziemi. Mimo, iż Niegowić leży poza obszarem powiatu bocheńskiego, to dla zachowania ciągłości terytorialnej szlaku i jego spójności biograficznej, prezentację rozpocząć trzeba z miejsca, gdzie przed laty rozpoczął ją Karol Wojtyła. Do Niegowici przybył 28 lipca 1948 r., znamiennym swym gestem - towarzyszącym mu później na różnych etapach kapłańskiej posługi - ucałował ziemię, na której mu przyszło podjąć jedną z swych pierwszych posług kapłańskich.

Zamieszkał na wikarówce, na wprost obecnego kościoła, jego tu pobyt zaświadcza tabliczka ze stosownym zapisem. Siłą swej woli i osobistym zaangażowaniem doprowadził do rozpoczęcia budowy nowego kościoła parafialnego. Dziś okazała świątynia i stojący przed nią pomnik młodego księdza przypominają nieustannie „wikarego z Niegowici”.
4 listopada 1999 r. z inicjatywy włoskiego Komitetu „Curato del Mondo” stanął przed kościołem ów pomnik, projektu włoskiego artysty Romano Pelloniego, pomnik młodego księdza, przyszłego Ojca Świętego Jana Pawła II, papieża Polaka.

„Hołd międzynarodowy kapłaństwu. Wielkiemu apostołowi narodów, księdzu Karolowi Wojtyle, wikariuszowi tej parafii w latach 1948-49, Papieżowi Janowi Pawłowi II” - tak brzmi napis na cokole owego pomnika.

Pełen zapału młody ksiądz przemierzał pieszo lub furmanką zakątki swej parafii, służąc ludziom, odwiedzając zapomniane strony Pogórza. Jego kapłańska posługa w Niegowici, mimo iż trwała krótko (tylko 7 miesięcy) była owocną i taką pozostaje do dziś. „Szlakiem Papieskim”, liczącym 14 kilometrów długości, przemierzają już od kilku lat, każdego 18-tego maja, grupy parafian i młodzieży w czasie corocznych rajdów. Rokrocznie przesłaniem każdego z nich są słowa papieża kierowane do wiernych, a wskazujące prawdziwy szlak, szlak życia. Ścieżki księdza Wojtyły połączyły w jedną wspólnotę mieszkających po obu stronach Raby parafian Karola Wojtyły, tych z Niegowici, Marszowic, Jaroszówki, Klęczan i Łapanowa, a także innych pielgrzymów przybywających na szlak. Otwarcie i poświęcenie szlaku odbyło się 18 maja 2000 r. w Łapanowie, to jest w 80-tą rocznicę urodzin Jana Pawła II.

Wizualnym akcentem szlaku jest naniesiony farbą trójkolorowy (biało-żółto-niebieski) znak chorągiewki oraz kamienne słupki z metalowymi tabliczkami, na których napis: „SZLAK PAPIESKI”.

Ofiarną pracą mieszkańców parafii położonych wzdłuż szlaku, powstało szereg kapliczek jako punktów etapowych, miejsc odpoczynku i modlitwy. Wraz ze starszymi, stojącymi tu już od dawna przydrożnymi figurami, stanowią dodatkowo szlak małej architektury sakralnej.

Szlak spod kościoła parafialnego gdzie jest jego początek, przechodzi obok pomnika „wikarego z Niegowici” nazwanego z kolei już później „proboszczem świata” i zmierza do wikarówki, byłego miejsca zamieszkania. Kolejnym punktem etapowym na szlaku jest kapliczka św. Jana Nepomucena stojąca za stawami dworskimi przy drodze i mostku. Jest to kapliczka murowana z drewnianą rzeźbą świętego z przełomu XVIII/XIX w. Inskrypcja tu się znajdująca, zwraca uwagę na mniej znane patrocinium tego świętego: „Święty Janie Niepomudzki, tyś patronem nędzy ludzkiej”.

Za Niegowicią, w przysiółku Lasowe Domy, a przed granicami swojej przyszłej parafii modlił się przed kapliczką nowy wikary, zdążający na kapłańską służbę. 51 lat później została tu odsłonięta pamiątkowa tablica. W kapliczce znajduje się figurka Matki Boskiej Bolesnej pochodząca z roku 1863.

Za Marszowicami rozciąga się już szeroka dolina Raby, za nią krajobraz się radykalnie zmienia, trasa szlaku wiedzie ku zalesionej Kobyleckiej Górze (370 m) nad Klęczaną i Jaroszówką. Wzniesienie Góry Kobyleckiej to już obszar Pogórza Wiśnickiego, oprócz wysokości zmienił się też rodzaj podłoża. Wcios leśnej drogi odsłania skaliste podłoże zalegającego na znacznej powierzchni tę część Pogórza gruboławicowego piaskowca istebniańskiego, jakże różnego od aluwialnych utworów doliny Raby.

Oprócz charakteru otoczenia, zmiana krajobrazu wyraża się też rozległością widoków na dolinę Raby, cały obszar zatoki gdowskiej i rozciągnięte za nimi Pogórze Wielickie. W mijanej na szlaku wiosce Klęczana, w budynku obecnej remizy OSP, a gdzie dawniej mieściła się szkoła, uczył religii ks. Karol Wojtyła. Droga pnie się pod górę wśród bukowego lasu. Przy szlaku znajdują się kolejne jego sakralne akcenty, dwie kapliczki skrzynkowe na słupie z figurkami Matki Boskiej. Na wierzchowinie Góry Kobyleckiej (skrzyżowanie dróg), stoi natomiast kapliczka z figurą Serca Pana Jezusa na piaskowcowym głazie, miejsce modlitwy i odpoczynku na szlaku. Dalsza droga prowadzi wzdłuż krawędzi lasu, wierzchowinowym fragmentem wzgórza. W miejscu gdzie szlak rowerowy skręca do lasu na tzw. „Jakubowską Drogę” stoi głaz granitowy z tabliczką szlaku papieskiego, a nad nim, na starej czereśni wisi kapliczka szafkowa z figurką Matki Boskiej. Droga teraz obniża się na stronę Kobylca, stąd odsłaniają się rozległe widoki na dalsze fragmenty Pogórza, ożywione kępami lasów, krętymi dolinami potoków i górującymi wieżami kościołów; ale przede wszystkim na wysokie z tej strony, kontrastujące z obniżeniem Stradomki wzniesienia Beskidu Wyspowego. Spoza nich wyłania się niekiedy skalista grań Tatr. Na granicy Kobylca wita już pielgrzymów kolejna kapliczka. Kobylec zapisał się trwale w pamięci Karola Wojtyły, już jako Jan Paweł II powie po latach: „Pamiętam ścieżki w Kobylcu”. Na jednej z tych ścieżek ustawiono figurę Chrystusa Frasobliwego, miejsce modlitwy pielgrzymów szlaku papieskiego, drewniana figurka Chrystusa Frasobliwego stoi na piaskowcowym głazie, objęta osłoną z metalowych prętów. Na głazie napis:

„Miejcie ufność, Jam zwyciężył świat choć drogi polne są bardzo cierniste. Strzeż je nam Chryste”.

Już w obrębie domów Kobylca zwraca uwagę kamienna figura krzyża z postacią Matki Boskiej we wnęce, pochodzi z roku 1886. Na rozwidleniu dróg (w prawo do Zagórzan) wita pielgrzymów z kolei drewniany krzyż, a przed mostem na potoku kapliczka - grota z figurką Matki Boskiej Fatimskiej ze znakiem papieskiego szlaku. Kolejnym pielgrzymim przystankiem jest tzw. „Koci Zamek”, w jednym z ostatnich przed Łapanowem osiedli Kobylca. Sakralnym świadkiem na szlaku jest też żelazny krzyż, tzw. grunwaldzki, stojący na wzgórku wśród dębów, bezpośrednio przed Łapanowem, na rozdrożu do Wieruszyc, Łapanowa i przysiółka Nowy Świat. Zajął miejsce wcześniejszego, drewnianego krzyża.

Szlak dotarł ostatecznie do Łapanowa, przy kolejnym skrzyżowaniu (z drogą Tymowa – Wieliczka) stoi kamienny głaz z tablicą intencyjną szlaku i schematem jego przebiegu, ponadto krzyż z wizerunkiem Chrystusa.

Na pielgrzymim szlaku pozostaje jeszcze nawiedzenie stojącej obok nowej świątyni p.w. św. Bartłomieja oraz zabytkowego, drewnianego kościoła pod tymże samym wezwaniem, stojącego po drugiej stronie wspomnianej drogi. Na wikarówce łapanowskiej parafii miały miejsce spotkania ks. Karola Wojtyły i miejscowego wikariusza – kolegi z krakowskiego seminarium, ks. Kazimierza Sudera z łapanowską, uczącą się młodzieżą; zwano je konferencjami. Po latach uczniowie łapanowskiej Zasadniczej Szkoły Zawodowej nadali swej szkole imię Jana Pawła II, zaś na dziedzińcu szkoły znajduje się pomnik Jana Pawła II. Tutaj kończy się krótki, lecz nie pozbawiony refleksji i krajobrazowych doznań szlak, jedno z osobliwych, a również i historycznych miejsc na ziemi bocheńskiej.

Czesław Anioł