Szlakiem św. Szymona z Lipnicy II

„ Nie byłoby piękna Lipnicy, gdyby nie posiadała uroku świętości”. To słowa byłego proboszcza lipnickiej parafii ks. prałata Stanisława Wiśniowskiego, które wypowiedział na pokreślenie duchowych wartości Lipnicy. W dziejach Lipnicy trudno pominąć ten niezwykle istotny metafizyczny wątek, który ogarnia lipnicką przestrzeń i towarzyszy jej na co dzień.

"Szczęśliwa jesteś Lipnico – Szymon tu zrodził się święty!

Unoszą się nad miastem historii wspomnienia, wędrują z wierszami, w poezji zaklęte,
Nucą w duszy radość, gdy ludzi przemienia - ziemia błogosławiona, sanktuarium świętych. Wjeżdżających do Lipnicy witają słowa odwiecznego pozdrowienia „Szczęść Boże”, dopisać by można - na ziemi świętych: Szymona, Urszuli, błogosławionej Marii Teresy. Z lipnickiej ziemi Bóg wybrał ich do świętości. Lipnica przez związane z nią postacie sług bożych i świątyń tu powstałych, tworzy miejsce sakralne, sanktuarium pełniąc w tym współczesnym etapie dziejów nową dla siebie wartość i czyniąc nową posługę. Rok kanonizacji św. Szymona był stosowną okazją by w przestrzeni Lipnicy zaistniał szlak św. Szymona. W dniach 13 – 19 lipca br. trwa w Lipnicy odpust ku czci św. Szymona. Parafia lipnicka zaprasza w ten szczególny czas poświęcony świętemu rodakowi.

Przystanki na „Szlaku św. Szymona”

1. Sanktuarium św. Szymona z Lipnicy, 2. Szkoła parafialna, 3. Kościół św. Andrzeja Apostoła, 4. Święte zgromadzenie, 5. Rynek, 6. Dwór Ledóchowskich, 7. Kościół św. Leonarda, 8. Kolumna z krzyżem na Lipczonce

Przystanek 1. Sanktuarium św. Szymona z Lipnicy

Z wyniesionych z biogramu św. Szymona informacji, wiemy iż urodził się pod koniec lat 30-tych XV w. w Lipnicy Murowanej, skierujmy się zatem na początek w to historyczne miejsce. Miejsce domu rodzinnego Szymona pozostawało wciąż w pamięci mieszczan lipnickich i to miejsce wybrał właśnie w 1636 r. wojewoda krakowski, hrabia na Wiśniczu Stanisław Lubomirski na budowę kościoła poświęconego świątobliwemu bernardynowi z Lipnicy (budowę ukończono po 12 latach). 24 lutego 1685 r. – papież Innocenty XI beatyfikował Szymona z Lipnicy. Była to beatyfikacja przez urzędowe zatwierdzenie istniejącego kultu, gdyż już od 1488 roku liczni wierni nawiedzali grobowiec Szymona i prosili o wstawiennictwo. Uważali go za świętego, nadając mu tytuł "spragnionego zbawienia wszystkich" - Salutis omnium sitibundus”.

A więc blisko pół wieku przed beatyfikacją, stanęła tu niewielka, barokowa świątynia, miejsce kultu sławionego cudami Szymona, obecne sanktuarium. W jednej z legend mówiących o życiu i cudach Szymona, mowa jest o źródle (studni) w obejściu kościelnym. Źródło pojawiło się w XVI w., już po śmierci Szymona, zostało ocembrowane i przystosowane do użytkowania przez mieszczkę lipnicką Stawinoską. We śnie pojawił się jej Szymon polecając wykopać tu studnię, by pozyskiwana z niej woda pomocną była w chorobach. Źródło funkcjonuje po dziś dzień kojąc ludzkie pragnienie i cierpienia. .... woda, co ją pić trzeba – ukojenie niesie, wszak siła jej z nieba ...

W kamiennej arkadzie wprowadzającej w obręb kamiennego ogrodzenia kościoła, wśród trzech dzwonów jest i dzwon Szymona, niekiedy da się go słyszeć jak bije wespół z innymi, dzwonem św. Urszuli i bł. Marii Teresy ... święty, święte, święci ...
Wnętrze kościoła mieści oprócz wizerunków znajdujących się na jego frontonie cztery malarskie prezentacje św. Szymona. W bocznym zaś ołtarzu poświęconym Sercu Maryi widoczny jest kolejny Jego wizerunek, to metalowa płaskorzeźba na tabernakulum, gdzie przebywa w złoconym relikwiarzu fragment doczesnych szczątków św. Szymona ofiarowanych Lipnicy przez krakowskich bernardynów w 1923 r. Kolejna relikwia otrzymana wraz z kanonizacją Szymona spoczywa w zagłębieniu tylnej części mensy ołtarza, tzw. sepulcrum.

Przystanek 2. Szkoła parafialna

Kilkadziesiąt metrów poniżej sanktuarium św. Szymona, w drodze do fary p.w. św. Andrzeja spotykamy budynek dawnej szkoły parafialnej, obecnie mieści się tu Izba Regionalna. W życiorysach św. Szymona wspomina się lata jego edukacji w szkółce parafialnej, o istnieniu takiej szkoły w Lipnicy wspominają też źródła historyczne. Uczniami tej szkoły byli i inni znani XV-to i XVI – to wieczni uczeni profesorowie Akademii Krakowskiej. Wiele lat później do lipnickiej szkoły uczęszczał też poeta Kazimierz Brodziński mieszkający we dworze w Lipnicy Dolnej w latach 1794 – 1804.

Przystanek 3. Kościół św. Andrzeja Apostoła

Stąd już niedaleko do kościoła p.w. św. Andrzeja, którego strzelista wieża wystaje ponad drzewa i zabudowę Lipnicy. W kościele tym przyjął chrzest i kierował do niego na modlitwę pierwsze swe kroki późniejszy święty. Tu też spotkamy wizerunki św. Szymona, są w prezbiterium, w nastawie bocznego ołtarza i sztandarach procesyjnych. Kościół zwraca uwagę swoją gotycką surową, dwuczłonową bryłą, to jest korpusem nawy i wysoką wieżą dzwonnicy nakrytą ostrosłupowym dachem. Wśród kościelnego wyposażenia zwraca uwagę ołtarz główny wykonany w roku 1887 z obrazem przedstawiającym męczeństwo św. Andrzeja patrona kościoła. W bocznej kaplicy do której prowadzi drugie wejście do kościoła przez tzw. „babiniec” znajduje się cenny barokowy ołtarz z XVII w. z postacią Jezusa Ukrzyżowanego. W kaplicy pod chórem znajduje się zaś łaskami słynąca figura Matki Bożej – „Madonna Lipnicka”, prawdopodobnie rówieśna wiekiem kosciołowi. Z okresu budowy kościoła pochodzą też dwie kamienne chrzcielnice (kropielnice), stoją przy obu wejściach do kościoła, datowane są na wiek XIV. Niewykluczone więc, że przy jednej z nich otrzymał Sakrament Chrztu Świętego, nowy parafianin, Szymon syn Anny i Grzegorza.

Przystanek 4. Święte zgromadzenie

Nieopodal wejścia do kościoła, w cieniu lipy, czekają na zdążających do świątyni ceramiczne figury lipnickich świętych. Niegdyś jako parafianie sami zdążali się tu modlić. „Do chwały swojej Bóg Was wybrał sobie”
W 2001 r. stanął św. Szymon, w 2002 r. „Matka Afrykanów” czyli bł. Maria Teresa Ledóchowska oraz w 2003 r., w roku swojej kanonizacji św. Urszula.

„ ... Marii Teresy postać zastygła skromna, i matka Urszula siostra zakonna,
A święty Szymon milczy w pokorze – w modlitwie trwają trzy sługi Boże ...”

Przystanek 5. Rynek

W 1913 r. lipniczanie oczekujący na relikwie swego świętego ziomka, wznieśli w przestrzeni Rynku kamienny pomnik, udajmy się więc tam, gdzie bije serce Lipnicy.
Rynek skupiał od zawsze wszystkie najważniejsze wydarzenia: religijne, kulturalne, polityczne i handlowe. Stojące tu ratusz, kupieckie kramy, jarmarczno - targowy spektakl, prawie nieustannie tu się rozgrywający, przydały rynkowi magiczną pierwszoplanową rolę. Dziś, choć w mniejszej skali trwa to nadal.
To przy jednym z tych kramów Szymek, późniejszy święty doznał Bożej łaski rozdając darmo biednym pieczywo z ojcowskiej piekarni. „Bułek nie sprzedawał, lecz je darmo dawał”
Wznosząca się w przestrzeni Rynku statua św. Szymona stała się odtąd wraz z pobliską lipą symbolem Lipnicy. Święty przez swój wizerunek jest wciąż obecny w lipnickiej rzeczywistości i jej życiu duchowym.

Przystanek 6. Dwór Ledóchowskich

Spod pomnika, patrząc ku wschodowi, gdzie ciąg drogi opuszcza przestrzeń Rynku, widać na dość nieodległym horyzoncie ukrytą częściowo pośród drzew, białą bryłę szlacheckiego dworu. To dwór Ledóchowskich, ich polskie gniazdo rodowe po powrocie z obczyzny, tu też część swego świętego życia spędziły siostry Ledóchowskie.
„... Jaśnieje z daleka co potwierdzisz wzrokiem, dwór biały na wzgórzu rozległym przed nami, stanąwszy w tle Lipnic, stał się ich widokiem. ...”
Ta święta rodzina była wielkim czcicielem Szymona i uczestnikiem lipnickich nabożeństw do bł. Szymona. Współcześnie dwór jest własnością Kurii Diecezjalnej w Tarnowie i mieści na parterze wystawę poświęconą lipnickiej gałęzi rodu Lodóchowskich. Liczne fotografie i pamiątki ukazują drogi, które prowadziły Julię Ledóchowską (św. Urszulę) i Marię Teresę ku świętości.

Przystanek 7. Kościół św. Leonarda

Dalsza trasa „Szlaku św. Szymona” prowadzi na „Stary” cmentarz, stoi tu wiekowy, modrzewiowy kościół p.w. św. Leonarda z XV w. (zabytek objęty patronatem UNESCO). W prezbiterium kościoła, po prawej stronie ołtarza widnieje malowidło przedstawiające klęczącą postać św. Szymona w błagalnym geście orędowania za Lipnicą i rodakami. W tle postaci rozpościera się pejzaż Lipnicy. Jest to najstarszy lipnicki wizerunek św. Szymona, a może też i samej Lipnicy. Polichromia pochodzi z roku 1711, roku remontu kościoła, a więc wykonana została wkrótce po beatyfikacji Szymona.

Kościół p.w. św. Leonarda posiada strzeliste, gotyckie kształty i co najważniejsze charakteryzuje się jednorodnością stylu. Wraz z otwarciem drzwi świątyni ukazuje się ... Surowe piękno drewniane, obrazy i polichromie, z kamienia posadzki kładzione, dostojnie, świecie i skromnie ...,... a płynąca z pozytywu szkatulnego muzyka, wprowadza nawiedzających kościół w nastrój swoistego uduchowienia czasów średniowiecza.

Wielka wartość religijna i kulturowa czyni z kościółka perłę lipnickich zabytków. Warto tu zaglądnąć o każdej porze roku i dnia, w scenerii wiekowej świątyni łatwiej będzie zrozumieć duchowość i sakralne przesłanie ziemi lipnickiej.

Przystanek 8. Kolumna z krzyżem na Lipczonce

Do ostatniego przystanku na „Szlaku św. Szymona” trzeba wybrać się poza Lipnicę, na starodawny „węgierski szlak”, drogę którą przemierzał i św. Szymon wędrując z rodzinnego domu do stołecznego Krakowa. Na wzgórzu Lipczonka (360 m) wznoszącym się bezpośrednio nad Lipnicą, stoi kamienna kolumna zwieńczona krzyżem, w miejscowej tradycji przechowana jest pamięć, iż wzgórze to było miejsce odpoczynku Szymona w trakcie jego wędrówek z domu rodzinnego do stołecznego Krakowa.

„ ... Na górze Lipczonce znak krzyża uczynił żegnając Lipnicę - czas swojej młodości,
powołania czas przyszedł i droga świętości. ...”

Wydarzenia te upamiętnia stosowny napis wyryty na postumencie podczas niedawnego remontu figury: „Po trudzie drogi tu odpoczywał św. Szymon”. W dole, u stóp wzgórza rozciąga się Lipnica Murowana - miejsca przebywania św. Szymona.

Czesław Anioł