Małopolskie rolnictwo ekologiczne
Charakterystyczną cechą rolnictwa ekologicznego jest zrównoważenie produkcji roślinnej i zwierzęcej oraz wykorzystanie naturalnych procesów zachodzących w glebie do zwiększenia jej żyzności. Wyklucza się stosowanie syntetycznych środków produkcji, co wpływa na wysoką jakość produktów, pozbawionych pozostałości chemii.
Jest to także rolnictwo przyjazne dla środowiska, pozwalające na zachowanie różnorodności biologicznej na terenach rolnych i sprzyjające utrzymaniu zróżnicowanego krajobrazu polskiej wsi.
Rolnictwo ekologiczne jest odpowiedzią na zmieniającą się strukturę popytu na rynku: konsumenci skłaniają się ku tym produktom, chcą je kupować i zazwyczaj płacą za nie wyższą cenę niż za produkty nie wytworzone takimi metodami. Zgodnie z tym podejściem system rolnictwa ekologicznego jest systemem rynkowym a jego szybki rozwój znajduje odzwierciedlenie we wzroście podaży produktów o wysokiej jakości.
Na koniec 2007 r. w województwie małopolskim było 1135 gospodarstw kontrolowanych posiadających certyfikat zgodności z zasadami produkcji ekologicznej oraz 522 gospodarstwa w okresie przestawiania na ekologiczne metody produkcji. W pierwszych ośmiu miesiącach 2008 r. rozpoczęcie działalności w rolnictwie ekologicznym na terenie województwa zgłosiły kolejne 473 gospodarstwa. Sumaryczna liczba gospodarstw kontrolowanych przekroczyła obecnie 2000 i wynosi aż 2130 — najwięcej w Polsce. Dla porównania - najmniej gospodarstw ekologicznych jest w województwie opolskim — zaledwie 60.
W Małopolsce liczba gospodarstw kontrolowanych, tj. posiadających certyfikaty i będących w trakcie przestawiania jest mocno zróżnicowana w poszczególnych powiatach i gminach. Najwięcej jest w powiecie limanowskim — 534 (wg stanu na koniec 2007 r.) a najmniej w powiatach proszowickim i tatrzańskim — zaledwie po 5 gospodarstw.
Ważnym wskaźnikiem rozwoju produkcji ekologicznej jest także liczba przetwórni produktów rolnictwa ekologicznego. Podobnie, jak gospodarstwa rolne, podlegają one kontroli przez specjalne upoważnione jednostki certyfikujące i aby mogły używać na etykietach określenia, że produkt jest ekologiczny muszą uzyskać stosowny certyfikat. Niestety w województwie małopolskim liczba takich przetwórni na koniec 2007 r. była bardzo niewielka. Było ich zaledwie 7. Produkują: przetwory owocowo — warzywne, zbożowe, majonezy, musztardy, ketchup, sosy, artykuły mleczarskie. W roku 2008 liczba ta zwiększyła się o 6, czyli obecnie jest 13 przetwórni ekologicznych w województwie małopolskim. Porównując z innymi województwami, najwięcej jest w województwie mazowieckim — 54 a najmniej w województwie opolskim — 2. Przetwarzanie poszerza asortyment produktów i wydłuża okres ich trwałości, w porównaniu z nieprzetworzonymi płodami rolnymi, co przyczynia się znacząco do rozwoju rolnictwa ekologicznego.
Jest powiedzenie "nie trudno wyprodukować — gorzej sprzedać". Handel jest ważnym ogniwem w obrocie produktami rolnictwa ekologicznego, łączącym producenta z konsumentem. Może być prowadzony bezpośrednio przez rolnika w gospodarstwie albo na targowisku, lub też w formie dostawy do domu na zamówienie konsumenta. Może się odbywać w sklepach oferujących różne artykuły spożywcze.
Seminaria dla rolników i handlowców na temat sprzedaży produktów rolnictwa ekologicznego organizuje na terenie województwa małopolskiego Polski Klub Ekologiczny Koło Miejskie w Gliwicach, w ramach ogólnopolskiej kampanii informacyjnej o rolnictwie ekologicznym finansowanej z dotacji Unii Europejskiej i budżetu Państwa. W ramach tej kampanii przeprowadzono dotychczas 7 szkoleń rolników: w powiecie bocheńskim, limanowskim i nowosądeckim. W listopadzie 2008 r. odbędzie się kolejne 7 seminariów: w powiecie krakowskim, dąbrowskim, bocheńskim i limanowskim.
Do dalszego rozwoju rolnictwa ekologicznego w województwie małopolskim niewątpliwie przyczyni się zwiększenie aktywności rolników, wyrażone tworzeniem stowarzyszeń. PKE Gliwice dotychczas nawiązał bezpośredni kontakt z następującymi organizacjami rolników:
• Stowarzyszenie Gospodarstw Eko Agroturystycznych "GAZDA" w Niedźwiedziu,
• Małopolskie Stowarzyszenie Rolników Ekologicznych "NATURA" w Karniowicach,
• Stowarzyszenie Gospodarstw Agroturystycznych, Ekologicznych i Tradycyjnych w Lipnicy Murowanej.
To ostatnie jest partnerem PKE w projekcie "Promocja idei rolnictwa ekologicznego i agroturystyki w rolniczych rejonach Polski Południowej" prowadzonym dzięki Wsparciu udzielonemu przez Islandię, Lichtenstein i Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz budżetu Rzeczpospolitej Polskiej.
Barbara Migurska