Zbrodnia w sztuce w MOCAK-u
Fotografie policyjne z początku XX wieku, Krzesło elektryczne Andy'ego Warhola, seria prac Danny'ego Devosa o seryjnych mordercach, studium skazańca według Velázqueza i Bacona autorstwaGeneric Art Solutions oraz instalacja Doroty Nieznalskiej – to tylko niektóre prace, które od 15 maja będzie można oglądać w MOCAK-u.
Zbrodnia w sztuce to czwarta z kolei wystawa realizowana przez MOCAK w serii łączącej sztukę z najważniejszymi terminami cywilizacyjnymi, takimi jak historia, sport, nauka czy religia. Do tej pory odbyły się trzy wystawy: Historia w sztuce, Sport w sztuce i Ekonomia w sztuce. Celem tej serii jest ukazanie, jak wiele twórczych inspiracji i możliwości symbolicznych kryje się w codzienności. Najnowsza prezentacja, na której zobaczymy prace 40 polskich i zagranicznych artystów, pokazuje różnorodne możliwości tematyczne, symboliczne i krytyczne, jakie zawiera zbrodnia.
Zbrodnia ujawnia to wszystko, co w człowieku jest fanatycznym oszołomieniem, mroczną bezradnością i krzywdą bez zadośćuczynienia. Zbrodnia ma dwa źródła: albo jest efektem „mniejszych” zbrodni, rzadko karanych, bo dokonywanych w zaciszu domowym na słabszych, którzy potem szukają odwetu na społeczeństwie, albo wynika z podjudzania ze strony polityki i religii. Zbrodnia odkrywa wielkie „bogactwo” zła, jakie w nas tkwi. Ujawnia skrywane ludzkie skłonności, pomieszanie sprawiedliwości z niesprawiedliwością, eksperymenty na ludzkiej wrażliwości oraz perwersyjną atrakcyjność. Jest lekcją na temat ludzkiej bezradności i kulturowej szarpaniny.
Na wystawie będzie można zobaczyć między innymi pochodzącą z początku XX wieku kolekcję portretów policyjnych, dokumentującą przestępców z jednej z ubogich dzielnic Sydney – zapis fotograficzny nie ujawnia popełnionych przez nich występków, pozostawiając widzowi miejsce na domysły. Grafiki Andy’ego Warhola z serii Krzesło elektryczne (1971)to z kolei prezentacja szczególnego świadka zbrodni – przedmiotu ustawionego w całkowicie pustej sali egzekucji – symbolu brutalności i samotności śmierci. Fotografia krzesła elektrycznego zafascynowała Warhola do tego stopnia, że wykorzystał ją w wielu swoich pracach. Szczególne miejsce na wystawie zajmować będą prace belgijskiego artysty Danny‘ego Devosa, który w swojej twórczości ujawnia fascynację tematyką zbrodni i seryjnych morderstw. Na wystawie zobaczymy między innymi prace odnoszące się do postaci Eda Geina – seryjnego mordercy, który ze spreparowanych zwłok wykonywał przedmioty użytkowe, Teda Bundy’ego, Deana Corlla, znanego jako Candyman, czy instalację nawiązująca do głośnej sprawy morderstwa aktorki Elizabeth Short, nazwanej Czarną Dalią.
W sekwencję historycznych inspiracji wpisuje się praca duetu artystycznego Generic Art Solutions – Studium według obrazu Portret Innocentego (2010). Artyści w XVII-wiecznej kompozycji Velázqueza, przetworzonej następnie przez Francisa Bacona, dopatrzyli się postaci skazańca na krześle elektrycznym. Powstał dyptyk przedstawiający człowieka „skazanego na fotel” i próbującego z tym walczyć. Zbrodnię gwałtu obrazuje instalacja Doroty Nieznalskiej Modus operandi (1998). Artystka konfrontuje ofiarę z oprawcą, by podkreślić bezradność sprowadzonej do roli obiektu kobiety oraz koszmar zdarzenia i upokorzenie przesłuchań.
Wystawie towarzyszyć będzie obszerna dwujęzyczna, polsko-angielska publikacja, rozwijająca tematykę prezentowanych prac, rozważająca najważniejsze zagadnienia wynikające z relacji zbrodnia – sztuka. Oprócz tekstów teoretycznych autorstwa Noëla Carrolla, Brunona Hołysta, Bogusława Habrata, Colina Wilsona i Marii Anny Potockiej katalog będzie zawierał bogato ilustrowaną część poświęconą artystom i pracom pokazywanym na wystawie.