Tężnie solankowe mogą stanowić zagrożenie – sprawdź dlaczego
Brak badań bakteriologicznych w Bochni
W Polsce buduje się wiele modnych obecnie tężni solankowych. W samym województwie małopolskim w okresie od 2021 roku do dziś oddano 49 takich obiektów. Budowa tężni ma służyć poprawie zdrowia mieszkańców poprzez wykorzystanie właściwości leczniczych solanki pozytywnie wpływających na górne drogi oddechowe. Tężnie spełniają także ważną rolę wyborczą gdyż jest to idealna inwestycja lokalna, którą można się pochwalić przed wyborami. W ostatnich latach pojawiły się jednak informacje o możliwym zagrożeniu dla zdrowia osób korzystających z tych obiektów. Potwierdziły to badania przeprowadzone w sierpniu tego roku przez Uniwersytet Rolniczy w Krakowie na tężni w Nowej Hucie.
Zagrożenia związane z miejskimi tężniami solankowymi mogą pojawić się w wyniku obecności w solance groźnych bakterii - (E.coli, C.perringes), grzybów i gronkowców, które mogą przedostać się do aerozolu solnego wdychanego przez użytkowników, i mogące powodować infekcje czy też choroby układu oddechowego.
Solanka krążąca w nie całkowicie zamkniętym obiegu (krąży nawet do kilkuset razy) jest narażona na kontakt z odchodami ptasimi, brak przestrzegania regulaminu przez odwiedzających – zanurzają czy też myją ręce, twarz - mogąc przenosić w ten sposób różne drobnoustroje. Zwiększenie zagrożenia pojawia się również wtedy gdy spada stężenie soli w solance.
Badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie na próbkach solanki pobranej z tężni miejskiej przy Zalewie Nowohuckim (2021 i 2022r.) wykazały obecność wielu niekorzystnych dla zdrowia mikroorganizmów. Jak podała prof. dr hab. inż. Katarzyna Wolny-Koładka z Katedry Mikrobiologii i Biomonitoringu UR w Krakowie w próbkach solanki występują bakterie, gronkowce i bakteria Escherichia coli (pałeczka okrężnicy), a także Enterococcus faecalis (paciorkowiec kałowy) oraz Clostridium perfringens (laseczka zgorzeli gazowej). Powyższe mikroorganizmy mogą przedostać się z solanki do mgiełki (aerozolu solankowego), i mogą wywołać poważne infekcje czy też alergie, a szczególnie narażone są osoby o obniżonej odporności organizmu.
W ostatnich badaniach przeprowadzonych w sierpniu 2025 roku wykryto obecność bakterii E. Coli zarówno w solance jak i w aerozolu. Jak się okazuje nawet wymiana solanki nie była wystarczająca, gdyż w dalszym ciągu w kolejnych próbkach nadal uwidoczniono E. Coli, oraz E. Faecalis, co może wskazywać, że nie tylko solanka musi zostać wymieniona, ale konieczne będzie przeprowadzenie całego cyklu higienicznego – opróżnienie, mycie, dezynfekcja, płukanie, usuwanie biofilmu z tarniny, ponowne napełnianie i wykonanie analizy mikrobiologicznej przed uruchomieniem.
Niestety, obowiązkowa ocena zagrożenia nie jest na dziś możliwa, gdyż obecnie w Polsce brakuje odpowiednich przepisów regulujących konieczność przeprowadzania okresowej kontroli zanieczyszczeń (mikroorganizmów) mogących występować w solance jak również w aerozolu solankowym na terenie tężni.
Wydaje się, że bez stałego nadzoru sanitarno-epidemiologicznego tężnia solankowa, szczególnie w niekorzystnych warunkach (duże upały powyżej 30C) może stać się bombą bakteriologiczną. Aby poradzić sobie z tym zagrożeniem w Krakowie pojawiły się pomysły na naświetlanie solanki lampami UV, co w efekcie miałoby sterylizować solankę. Czy to będzie skuteczne?
Jak się dowiadujemy – Główny Inspektorat Sanitarny zamierza sformułować wytyczne dla tężni solankowych i zdefiniować zasady dezynfekcji solanki oraz kontroli aerozolu solankowego zawartego w powietrzu na terenie tężni.
Co o tym zagrożeniu sądzą włodarze naszego miasta?
W związku z doniesieniami o wynikach badań mikrobiologicznych wykonanych przez Uniwersytet Rolniczy w Krakowie solanki w tężni w Nowej Hucie, w wyniku których okazało się, że mogą występować poważne zagrożenia bakteriologiczne, poruszyliśmy ten temat w rozmowie z zastępcą burmistrza miasta Bochni panem Filipem Pachem.
F. Pach poinformował, że z tego co wiem nie ma takich przepisów, które by nakładały obowiązek regularnego badania solanki pod tym kątem. Wiem, że na początku, zaraz po uruchomieniu tężni były przeprowadzone te badania i wtedy wyniki były dobre. Nie było żadnych problemów. Nie ma regularnych badań, bo nie ma takiego obowiązku. Nie mamy zgłoszeń od mieszkańców, że coś się złego dzieje. Słyszałem o tych badaniach w których wykryto bakterie.
Czb.pl – czy moglibyście państwo podjąć takie zobowiązanie, że wykonacie badania bakteriologiczne solanki w trosce o zdrowie mieszkańców odwiedzających bocheńska tężnię?
F. Pach - zastanawiamy się, czy nie zlecić badań i w jakim zakresie, kto to może wykonać. Jesteśmy zainteresowani wyjaśnieniem czy nasza tężnia nie stwarza zagrożenia dla odwiedzających. Podejrzewam, że w tym roku tego nie zrobimy, ale być może na drugi rok przed uruchomieniem zlecimy takie badania. W świetle pojawiających się doniesień o zagrożeniach bakteriologicznych na tężniach solankowych będziemy chcieli rozeznać tę sprawę i podjąć odpowiednie kroki.
Rozmowa z kierownikiem Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Bochni panią Haliną Bielec.
Czb.pl - Czy są jakieś przepisy, zalecenia dotyczące badania składu solanki w tężniach pod kątem zanieczyszczeń bakteriologicznych?
Halina Bielec – na dziś nie ma żadnych przepisów dotyczących badań solanki w odniesieniu do zawartości mikroorganizmów w jej składzie.
Czb.pl – czy solanka, która trafia do tężni solankowej w Bochni z Kopalni Soli Bochnia jest przebadana przez SANEPID pod tym względem?
H. Bielec - nic mi o tym nie wiadomo.
Zwróciliśmy się również do prezesa Kopalni Soli Bochnia Krzysztofa Zięby z pytaniem - czy solanka, którą dostarczacie dwa razy w roku do bocheńskiej tężni podlega badaniom bakteriologicznym?
K. Zięba – u nas nie prowadzimy żadnych badań pod tym względem. Nie ma takiej potrzeby gdyż solanka, którą przekazujemy do tężni jest roztworem nasyconym o składzie około 30g/l, co zdecydowanie eliminuje możliwość jej zanieczyszczenia pod względem bakteriologicznym. Jeżeli solanka krąży w układzie nie zamkniętym i czasem ludzie się w niej myją to może prowadzić do jej skażenia.
Roztwór nasycony soli – to ilość soli jaka można rozpuścić w temperaturze 20o C w 100 gramach wody co daje około 36 gramów soli w litrze.
K. Stompór
Czytaj także:
Szokujące odkrycie w tężniach. Wyniki badań z Krakowa