Nagroda Orkana: bochnianki obok słynnego reżysera
W sobotę 13 czerwca w Muzeum Romantyzmu w Opinogórze koło Ciechanowa, rozdano Nagrody im. Władysława Orkana za rok 2014. Uroczysta gala odbyła się w przepięknie położonej Oranżerii, niedawno odnowionej części zabytkowej substancji rodu Krasińskich.
Nagrodę Orkana otrzymało 9 laureatów, w tym przyznano dwie nagrody specjalne dla Janiny Kęsek – starszego kustosza w Muzeum im. Stanisława Fischera w Bochni - za wieloletnie badania nad dziedzictwem kultury ludowej oraz historii regionu Ziemi Bocheńskiej - i dla zespołu wokalnego „Pauza, Raz, Dwa, Trzy…” - za kultywowanie dziedzictwa poezji ks. Jana Twardowskiego oraz przybliżanie w artystycznej formie Jego postaci. Nagrodę Honorową otrzymał wybitny polski reżyser filmowy Jerzy Hoffman - za wielki wkład pracy w tworzenie polskiej kultury narodowej, za mistrzowskie przedstawianie w filmie najwybitniejszych dzieł literatury polskiej, za kino historyczne, które uczy i wychowuje.
Nagrody laureatom wręczali: Adam Struzik - marszałek Województwa Mazowieckiego, Sławomir Morawski - starosta ciechanowski, Jarosław Kalinowski - wieloletni członek Kapituły Nagrody Orkana oraz płk rez. Stanisław Dąbrowski i Tomasz Skoczek - członkowie tegorocznej Kapituły Nagrody Orkana.
- Jestem niezmiernie dumny z tej nagrody - powiedział podczas Gali Jerzy Hoffman, który jak stwierdził ubolewa nad faktem, że twórczości Orkana już się nie czyta, że odszedł w zapomnienie, podobnie jak jego prawdziwe imię - Franciszek Szmaciarz. A jeszcze 50 lat temu jego powieści były obowiązkowymi lekturami szkolnymi.
A oto wszyscy lureaci:
Jerzy Hoffman – wybitny polski reżyser filmowy - za wielki wkład pracy w tworzenie polskiej kultury narodowej, mistrzowskie przedstawianie w filmie najwybitniejszych dzieł literatury polskiej, za kino historyczne, które uczy i wychowuje;
Anna Ficoń – artystka ludowa z Żywiecczyzny za działalność artystyczną w dziedzinie rzeźbiarstwa i malarstwa na szkle;
Janina Kęsek – starszy kustosz w Muzeum im. Stanisława Fischera w Bochni za wieloletnie badania nad dziedzictwem kultury ludowej oraz historii regionu Ziemi Bocheńskiej z uwzględnieniem publikacji Bochnia i obwód bocheński w latach 1863-1864. W 150. rocznicę Powstania Styczniowego oraz Kariery chłopskich synów z Ziemi Bocheńskiej;
Zofia Wiśniewska – pisarka i pedagog pochodząca z Ziemi Limanowskiej, a mieszkająca i tworząca w Bochni - za wszechstronną działalność edukacyjną, utrwalanie legend ludowych, twórczość dla dzieci oraz publicystykę przypominającą martyrologię mieszkańców wsi polskiej podczas niemieckiej okupacji. W imieniu schorowanej autorki nagrodę odebrał znany bocheński dziennikarz, a w przeszłości - członek Kapituły NO, Stanislaw Gawor;
Miejska Orkiestra Deta Ochotniczej Straży Pożarnej z Ciechanowa - za tworzenie artystycznego krajobrazu kulturowego miasta;
Chór Melodia z Opinogóry - za przypominanie w swojej 30-letniej aktywności twórczej etosu kultury chłopskiej blisko związanego z pracą na roli;
Stowarzyszenie Kulturalne Zespół Piesni i Teńca „Warmia” - za wybitne osiągnięcia w sztuce pieśni i tańca;
Uniwersytet Ludowy w Radawnicy - za działalność w zakresie edukacji nawiązującej do najlepszych tradycji, ze szczególnym uwzględnieniem kształcenia i wychowywania mieszkańców wsi;
Zdespół Wokalny „Pauza, Raz, Dwa, Trzy…” - za kultywowanie dziedzictwa poezji ks. Jana Twardowskiego oraz przybliżanie w artystycznej formie Jego postaci.
Tegoroczna Gala była uwieńczeniem uroczystych obchodów Wojewódzkiego Święta Ludowego. Z tej okazji odbyła się również poranna Msza Święta w kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Opinogórze w intencji Ruchu Ludowego. Organizatorzy przygotowali także piknik rodzinny z wieloma pokazami i zabawami dla najmłodszych, spotkanie autorskie z wybitnym reżyserem Jerzym Hoffmanem, prezentację filmu „Potop” (dzięki uprzejmości Filmoteki Narodowej), produkcji zrekonstruowanej cyfrowo oraz w nowej wersji montażowej, wystawy czasowe, pokazy szermierki, pokazy ratownictwa medycznego, symulator wypadków, grill, wesołe miasteczko dla dzieci, wieczorne koncerty zaproszonych zespołów oraz inne atrakcje. Z tej okazji została uruchomiona specjalna linia autobusowa kursująca na trasie UM Ciechanów - Opinogóra.
Władysław Orkan (1875-1930) - urodził się w 1975 roku w Porębie Wielkiej, malowniczej wiosce w Gorcach, w rodzinie góralskiej. Od najwcześniejszych lat poznawał smak wielkiej biedy. I to właśnie obraz ubogiej polskiej wsi był główną tematyką jego utworów. Był również wspaniałym humorystą, piewcą urody gorczańskiego pejzażu, współtwórcą regionalizmu polskiego, wybitnym przedstawicielem polskiego nurtu wiejskiego. Zaangażowany był szczególnie w nurt regionalizmu podhalańskiego, był współzałożycielem i pierwszym prezesem Związku Podhalan. Określany jako patron ludzi ubogich, w swych dziełach brał w obronę ludzi biednych, poniżonych, wyzyskiwanych, pokrzywdzonych przez los. Dążył do zrównania warunków życia wsi i miasta. Profesor Kazimierz Wyka nazywał go największą indywidualnością twórczą i postawił w jednym rzędzie ze Stefanem Żeromskim i Władysławem Reymontem. Orkan zmarł w Krakowie 14 maja 1930 roku, gdzie został pochowany na Cmentarzu Rakowickim. W rok później specjalnym pociągiem jego trumna została przewieziona do Zakopanego. Podczas tej ostatniej drogi, pociąg zatrzymywał się na każdej stacji, a całe Podhale żegnało dumaca z Gorców. Na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku jego grób znajduje się w sąsiedztwie grobów Tetmajera, Chałubińskiego i Sabały.
